amasya kral kaya mezarlığı

Kral Kaya Mezarları

Kral Kaya Mezarları

Kral Kaya Mezarları, Hellenistik Dönem'nde, Amasya'daki Harşena Dağı'nın güney eteklerindeki kalker kayalara oyulmuş olan anıt mezarlardır.
Antik Çağ yazarı Strabon'a göre Mitridat Krallığı zamanında krallar adına yapılmış anıt mezarlardır. Yeşilırmak Vadisi boyunca irili ufaklı 23 adet kaya mezarı bulunan bölge Krallar Vadisi olarak da bilinir. Kaya Mezarlarının içlerinden çok, arkalarına oyulmuş geçitler dikkat çekicidir. Kalker kayalara oyularak yapılan bu bu mezarlar yapı ve büyüklükleri itibarıyla kente hakim bir noktadadır.
Bu ören yeri Amasya'dadır ve içerisinde 15. yüzyıl Osmanlı Dönemi'ne ait iki adet özel hamam yer almaktadır. ve Amasya kalesinin tam altında olup çok ilgi gören yerlerden bir tanesidir.

Kral Kaya Mezarları Ören Yeri

Amasya İli'nin birçok yerinde irili ufaklı olarak yapılmış olan kaya mezarları Amasyalı Tarihçi Strabon'un vermiş olduğu bilgilere göre, Pontus krallarının mezarlarıdır. Strabon'un sözünü ettiği, "Kızlar Sarayı" diye bilinen anıtsal nitelikteki beş kaya mezarıdır. Buradaki kral kaya mezarları şehre egemen bir noktada yapılmış ve varlıklarını günümüze değin devam ettirmişlerdir.
Pontus hâkimiyetine son veren Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu Döneminde bazı kaya mezarları birer şapel olarak değerlendirilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı Döneminde de çeşitli amaçlarla kullanılan kaya mezarları, günümüzde insanların ziyaretine sunulmuştur.
Kızlar Sarayı mevkiindeki kral mezarlarıyla, şehrin 1 km. dışında, ziyaret yolu üzerindeki Aynalı Mağara diğer kaya mezarlarından gerek boyut gerekse biçim olarak ayrılmaktadır. Bu eserler yöredeki diğer kaya mezarlarından farklı olarak bulunduğu kaya blokundan ters U biçimli bir galeri ile ayrılmaktadır. Diğerlerinde bu özellik pek görülmez, buradan yola çıkarak diyebiliriz ki, anıtsal olan bu kaya mezarları Pontus krallarına; diğer küçük boyutlu ve daha basit olarak yapılmış olan kaya mezarları da bir takım varlıklı kişiler ile kâhinlere (din adamlarına) ait olabilir.

Helenistik dönemde, Amasya’yı İÖ.333’den İÖ.26’ya kadar başkent olarak kullanan Pontus Krallarına ait olan Kral kaya Mezarları, Harşena Dağı’nın güney eteklerine, kalker kayalara oyularak yapılmıştır.

Hatuniye Mahallesi’nin dar sokaklarından ve tren yolunu geçerek çıkılan mezarların arasında, kayaya oyulmuş yollar ve merdivenler bulunmaktadır. Yeşilırmak Vadisi boyunca, irili ufaklı 21 mezar olduğu bilinmekle birlikte bunlardan sadece birkaç tanesi günümüze gelebilmiştir. Kaya Mezarlarının içlerinden çok, arkalarına oyulmuş geçitler dikkat çekicidir. Bu bölgedeki büyük mezarlardan birinin yanında, nehre kadar uzandığına inanılan bir tünelin başlangıcı bulunmaktadır. Kalker kayalara oyularak yapılan bu mezarlar yapı ve büyüklükleri itibarıyla kente hakim bir noktadadırlar.

Kral Kaya Mezarlarının en büyüğü, galeri ve merdivenlerle çıkılan, batı yönündeki en son mezardır. Bu mağaranın yüksekliği 15m, genişliği 8m, derinliği ise 6m’dir. Mezar odasına girişi, diğer mezarlardaki kapılardan daha yüksektir. "Büyük Kral Mezarı" olarak da adlandırılan mağara, cephe itibariyle pek çok tahribata uğramıştır.

Kızlar Sarayı üzerinde yer alan üçlü kral mezarı birbirine çok yakın oyulmuştur. En solda yer alan mezar, ortadaki mezar sahibini gölgede bırakmak amacıyla ön plana çıkarılmıştır. Kızlar Sarayı’nın alt kısmında ve Demiryolu tünelinin hemen üzerinde bulunan mezar da, diğerleri gibi, blok kaya oyularak yapılmıştır. Diğer kaya mezarlarından farklı olarak, etrafı oyulmamıştır. Ayrıca mezar odasına çıkmayı kolaylaştıracak taş merdivenler de yapılmamıştır. Mezar odasının sağ ve sol kenarlarında yapılan sütunlar daha sonra kırılmıştır.

Mağaraların bütününde görülen kapaksız, 2-3 metre arasında değişen yükseklikte, kapıya benzeyen girişler, bu mağaraların ortak özelliğidir. Mağaraların etrafı geniş biçimde boş bırakılmasının amacı da, bazı mezarların tavaf edilmesi, bazılarında da kayalardan sızan suların hava ile temasını ve mezar odasının korunmasını sağlamaktır.

Kral Kaya Mezarları bazı dönemlerde hapishane ve cezalandırma mekanı olarak da kullanılmışlardı. Örneğin VI. Mithridates, kendisi ile yapılan barış görüşmelerinde zorluk çıkaran Romalı elçileri, Demiryolu geçidinin hemen üzerinde yer alan mezara hapsetmiştir.

1075’te Amasya’yı fetheden Melik Ahmed Danişmend Gazi, mezarların içindeki Pontus devrinden kalma gömüleri kaldırtmış. Yine o dönemde, Hıristiyan keşişlerin bu mağaralarda inzivaya çekildikleri bilinmektedir.

Büyültülmüş resmi görmek için bu çubuğa tıklayın.