Kaçak kazı niçin yasaklanmalı?

Arkeologlara göre define aramak için kaçak kazı yapmak yasak ve yasa uygulanmalı. Psikiyatri uzmanları ise 'hastalık' derecesinde bağımlı olan define avcılarının tedavi edilmesinin şart olduğunu söylüyorlar. Yaşanan son ekonomik kriz sonrası, resmi define arayanların sayısında büyük bir artış olduğu görülüyor...

Bilinçsizce yapılan kazılar ve köstebek yuvası gibi lime lime edilen toprak...Hiç kolay değil, kaçak kazının önüne geçmek. Anadolu'nun herhangi bir köyünde başlıyor 'define dedikodusu' ve fısıltı kulaktan kulağa yayılarak sonunda söylenilenlere herkes inanıyor. Sonra... Ya sonra... Eline kazmayı küreği alan dere tepe, bağ bahçe demeden başlıyor kazmaya. Kimin umurunda kaçak kazı yapılmış, doğa tahrip edilmiş, başkasının arazisine girilmiş.. Herkes kısa yoldan köşeyi dönüp zengin olmak istiyor. Ama arkeologlar, bilimadamları ve sağduyulu insanlar define aramak için yapılan kaçak kazıların ülkeyi maddi ve manevi zarara uğrattığını belirtiyorlar.

Kültür katmanları yok ediliyor

Türkiye'de define aramanın yasak olmadığını, kanun ve yönetmeliğin olduğunu belirten İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu, 'Kaçak kazı yasak ve yasak olması gerekir' dedi. Uzmanları tarafından yapılmadığı için kaçak kazıların kültür katmanlarını tahrip ettiğini açıklayan Abbasoğlu, tahrip edildiği takdirde bilimsel incelemenin doğru yapılmasının mümkün olmadığını kaydetti. Definecilerin maddi ve görsel değeri olan eserleri aradığını söyleyen Abbasoğlu, 'Tarihi ve bilimsel değeri olan yer ve eserler tahrip edilerek göz ardı ediliyor. Defineciler, buldukları parasal değeri olan eseri, bir bütün içinden çekip alıyorlar. Bu nedenle de tek başına parasal değeri oluyor, ama bilimsel değeri düşüyor' şeklinde konuştu.

Çıkan parçalar yerinde kalmalı

Bilimsel kazılarda toprağın cinsinin değişmesinden tutun, en ufak kırık çanak-çömleğe, en ufak cam parçasına kadar herşeyin değerlendirildiğini anlatan Prof.Dr. Haluk Abbasoğlu, çıkanlarla birlikte hepsi bir arada olduğu zaman eserlerin yorumunun yapılabileceğini söyledi. Görsel açıdan önemi olmayan ama tarih açısından önemi bulan eserlerin bulunduğunu, fakat defineciler için bunun önemli olmadığını anlatan Prof.Dr. Haluk Abbasoğlu, dedektörlerin ithalinin de yasaklanması gerektiğini vurguladı. Dedektörlerin bilimsel çalışmalarda kullanılabileceğini belirten Abbasoğlu, 'Bu arz-talep meselesi. Vatandaş, dedektör satışı serbest olduğu için gidip rahatça alabiliyor. Sonuçta, yapılan aramalar ve kaçak kazının önü açılıyor.' dedi.