PENTAPOLİS ŞEHİRLERİ

Brouzos şehirinden kalma kitabe - KarasandıklıPentapolis ismi "beş şehir" anlamına gelir. Bu beş şehir grubu Sandıklı Ovası'nda yer almıştır. Bunların en önemlisi Eukarpia idi. Eukarpia adını, Helenistik ve Roma döneminde Sandıklı Ovası'na vermiş, Eukarpia ovası olarak anılmıştır. Pentapolis terimi sadece Bizans döneminde verilmiştir. Pentapolis'in diğer şehirleri şunlardır: Brouzos, Hieropolis, Otrous, Stektorion'dur.
Eukarpeia (Emirhisar): Eukarpeia, Klasik ve Bizans dönemine ait Sandıklı Ovası'nın beş şehrinden oluşan Pentapolis'in en önemli şehridir. İmparator Augustus'un zamanında "Eukarpıtikon pedion (Eukarpeia ovası)" olarak anılan şehrin adı, bronz sikkelerin üzerine basılmıştır. Daha sonra imparator Hadrian döneminden itibaren sikkelerin üzerine şehrin kendi adı basılmıştır. Eukarpeia akropolü, geçen yüzyıla kadar hala görünen Roma dönemine ait şehir surları ve bir kaç binanın bulunduğu yer, Emirhisar Köyü'nün kuzey batısında bir tepe üzerindedir. Bunlar şimdi tahrip edilmiştir. Ama buradan çıkmış olan birkaç sütun, Afyon Müzesi'nde bulunmaktadır.
Brouzos (Kara Sandıklı): Sandıklı İlçesi'ne bağlı Kara Sandıklı'da bulunan Pentapolis şehirlerinden biridir. Roma İmparatorluğu döneminde Brouzos adına birkaç defa sikke basılmıştır. Kara Sandıklı ve komşu köylerindeki birçok arkeolojik kalıntılar ve yazıtlar bulunmuş; Septimius Severus onuruna yazılmış bir kitabe hâlâ caminin yanında bulunmakta ve antik şehrin adını taşımaktadır.
Diokleia (Ahurhisar): Bu şehir, Sandıklı Ahırhisar'da bulunmaktadır. İmparator Septimius Severus onuruna yazılan ve kentin ismini açıkça ortaya koyan yazıtların bulunduğu Doğla köyü, ismi hala korunmaktadır. Bu yazıya göre, bölgede oturan Moxeanos'luların en önemli şehri Diokleia idi. Moxeanoi için bir başka önemli şehir de, yeri henüz bulunamamış olan Siocharax idi. Diokleia, bölgenin merkezi olmasına karşın, yalnızca imparator Elagabalus döneminde para darpetmiştir. Ahırhisar ve Doğla'da Roma ve Bizans dönemlerinden kalma yazıtlar ve mimari kalıntılar bulunmaktadır.
Hieropolis (Koçhisar): Hieropolis'in adı kutsal şehir anlamına gelir. Bu ad yakınında olan ve Tanrı'nın bir lütfu olarak kabul edilen kaplıcalardan dolayı verilmiştir. Roma İmparatorluğu yönetimindeki şehrin bazı sikkeleri üzerinde, yer altı dünyasının tanrısı Hades ve üç başlı köpeği Kerberos'un tasvirleri yer almaktadır. Bu inanç, yerin derinliklerinden gelen sıcak maden suyu ile kesinlikle alakalıydı. 19.yy. kadar burada varlığını koruyan Roma dönemine ait tapınak kalıntıları ve diğer binalar artık görülmemektedir.
Otrous (Yanıkören): M.S. 2 ve 3 yüzyıllarda sikke darpeden Pentapolisi'in bu küçük şehri, Kufi Boğazı yoluyla Eukarpeia'dan Eumeneia'ya uzanan yol üzerinde Yanıkören'de, Sandıklı Ovası'nın güneyinde kurulmuştur. Burada, klasik döneme ait az kalıntı vardır. Fakat bölgede Bizans dönemine ait yıkıntılar ve bir çok geç dönem yazıtları görebiliriz. Görünüşe göre bu şehir, Bizans döneminde, Roma döneminde olduğundan daha önemliydi.
İmparator Nerva onuruna yazılmış yazıt _MenteşStektorion (Menteş): Roma İmparatorluğu altında iken sikke basan bu şehir, Sandıklı İlçesi'ndeki Menteş Köyü yakınlarında Kocahöyük denilen bir tepe üzerindeydi. Bu höyüğün yamacında küçük bir tiyatronun kalıntıları meydana çıkarılmıştır. Menteş Baba Türbesi'nde, eski şehrin muhtemel yerinin belirlenmesini sağlayan, imparator Nerva onuruna Latince bir yazıt ve Bizans mimarisine ait çeşitli parçalar mevcuttur. Bir tepe üzerinde yakın bir civarda, dönemi bilinemeyen ve harç kullanılmadan taşlardan yapılmış büyük bir kale ile batıya doğru uzanan dağlarda birkaç küçük kilise temelleri vardır. Pausanias'a göre Stektorion hudutlarının içinde, kahraman Mygdon'un mezarı vardır. Homer, Mygdon için Otreus ile birlikte Friglerin lideri olarak bahsetmektedir.
Bu beş şehir dışında Hüdai Kaplıcaları aynı dönemlerde Agros Thermon olarak bilinmekteydi.
Friglerden kalma Frigçe yazılmış yazıt Gelincik Kayası olarak bilinir - Çepni Köyü
Agros Thermon: Sandıklı Ovasındaki sıcak su kaynağı olan şimdiki Hüdai kaplıcasının bulunduğu yerde, Hieropolis kenti yakınında olup olağanüstü bir doğa olayından adını alır. Şehrin adı Roma'daki Vatikan Müzesi'nde bulunan bir yazıtta ve aziz Aberkios efsanesinde geçmektedir. Efsaneye göre, aziz Aberkios, dualarıyla kaynaklardan sıcak su çıkarmıştır. Bizans mimari kalıntıları, ortaçağda bu sıcak su kaynaklarının hamam olarak kullanıldığını göstermektedir. Şüphesiz ki daha eski dönemlerde de aynı amaçla kullanılmıştır.