III.Mustafa, I.Abdülhamid ve III.Selim döneminde, Osmanlı altın ve gümüş paralarının sahteleri Münih darphanesinde de basılmıştır. Uluslararası ilişkiler açısından çok sorun yaratmaya müsait olmakla birlikte, benzer sahtelerin İtalya'da Modena ve Parma'da, Rusya'da St.Petersburg'ta ve Almanya'da Durlach'ta da basıldığıda bilinmektedir. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yapılan düşük ayarlı veya değişik metal yapılan sahte paralardan farklı olarak yukarıda adı geçen darphanelerde basılan kopya paralar genelde orjinal Osmanlı paralarıyla aynı ağırlıkta ve eşdeğer kalitede metalden yapılmışlardı.
Her durumda bu korsan baskılar, Osmanlı İmparatorluğu böyle bir izin vermediği için sahte para olarak kabul edilmelidir. Bu paralar hükümran bir ülkenin paranın metal değeri ile nominal değeri arasındaki farktan elde ettiği geliri çalmaktadır.
Bu paraları bastıranlar, Avrupa pazarına gelen Güney Amerika gümüşlerini çok uygun fiyattan alarak fazladan kazanç sağlamışlardır. Alman belgelerine göre, asıllarına uygun kalitede metalden (altın veya gümüş) yapıldıkları için bu kopya paralarla yapılan ticari işlemler bir sorun çıkmadan devam edebilmiş.
Bugüne kadar Münih'te Osmanlı parası basıldığına dair tek kanıt Münih Eyalet Para Koleksiyonu ve Karlsruhe Eyalet Arşivlerinde bulunan iki sayfadır. Bu sayfalar para kalıplarından kağıda aktarılmış karalamalardır (1) (levha 1-2).
Bu resimlerde görülen kalıpların gerçekten baskıda kullanılıp kullanılmadığı bilinmemektedir. Çok daha fazla sayıda kalıp olduğu tahmin edilmektedir.
Gebrueder Laugtmayer'in 29/6/1793 tarihinde Münih'te yapıtığı bir açıklamaya göre Türk Kuruşları, bir Hollanda Yahudileri birliği için bastırılmış, 6 ila 14 kadar kalıp mevcut olduğu tahmin edilmektedir. Bu kalıplardan hiç biri günümüze ulaşmamıştır.
Bavyera Darphane şefi J. Scheufel v. Ahamstein tarafından arkadaşı Durlach (Karlsruhe) darphane şefine gönderilen 05/6/1793 (AH 1207) tarihli mektupta, 05/3/1778 (AH 1192) tarihi itibarı ile 490.000 adet Türk Kuruş'unun basıldığı belirtilmekte ancak toplam değerinin ne olduğundan bahsedilmemektedir.
Darphane kayıtlarından, bu 490.000 adet paranın 40.000 adedinin darphaneye iade edilip eritildiğini kalan 450.000 adedinin ise piyasada kullanıldığı anlamaktayız. Türk kuruşlarının basıldığı kesin olmakla birlikte toplam değerinin ne olduğu spekülasyona açık bir konudur. Bu paralarda 1, 2a, 2b, 2c ve 3 numaraları kalıpların kullanıldığı sanılmaktadır.
1 ve 2 numaralı kalıplar III.Mustafa'nın tahta çıkışı olan 1171 tarihini taşımaktalarsa da III.Mustafa'nın ölümünden sonra (AH 1192 - AD 1778) kullanılmışlardır. 1187'de tahta çıkan I.Abdülhamid eski padişahın paralarını toplattırmadığından bu mümkün olabilmiştir. Bu tarihten önce de aynı kalıplarla baskı yapılmış olabilir.
Hem Gebrueder Laugtmayer'in 29/6/1793 (AH 1207) tarihli açıklamasından hemde J. Scheufel'in 05/6/1793 tarihli mektubun anladığımıza göre Levha-2'de bulunan 4 ve 5 numaralı karalamalar(1) 1793'ten çok önce 1778'de de kullanıldıkları anlaşılmaktadır.
1793'de (AH 1207) mektubu yazan J. Scheufel, Münih'te ki hükümet belgelerine göre bu tarihte çoktan resmi görevinden ayrılmıştı. Kendiside mektubunda söz konusu para baskısı işinde görev alan kişilerin uzun süre önce öldüklerini belirtmektedir.
İkinci bir baskı yapıldığına dair de elimizde hiç bir kanıt yoktur. Levha-2'de bulunan 6,7, ve 8 numaralı karalamalar(1) altın paralara aittir. Bu paralar hakkında da hiç bir şey bilmemekteyiz.
Bavyera Eyalet Arşivi'nde sahte para basımının yönetimin bilgisi dahilinde yapıldığını gösterir bir belgeyede rastlanmamış. Bu konuyla ilgili olabilecek bütün belgeler 1806 yılında imha edilmiş. Konunun hassasiyeti J.Scheufel'in mektubunda açıkca belirtilmiş ve mektubun gizli tutulmasını istemiş.
Münih baskılı sahte paralarla ilgili pek çok soru hala cevaplandırılmayı beklemektedir. Bugüne kadar bu paralardan hiç biri ele geçmemiştir. Umarız bir gün koleksiyonerlerin eline geçerde bizimde haberimiz olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder