Babasının adı Malik olup İslam’a girmeden müşrik olarak ölmüştür. Annesi ise, kadın sahabilerin en hayırlılarından biri olan Ümmü Süleym’dir. Bu kadın, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hicret ettiğinde ilk Müslüman olan ve Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in en çok ziyaret ettiği kadınlardandır. Enes (Radiyallahu Anh) hakkında İmam Zehebi şunları söylemektedir.
“İmam, fetva ehli, Kur’an öğreticisi, hadisçi, İslam’ın çokça bilgi aktaran bir ferdidir. Hicretten on yıl önce dünyaya geldiği sabit olmuştur. Künyesi Ebu Hamza olup Ensar’dan, Hazrec kabilesinden, Beni Neccar’dandır ve Medinelidir.
Ensarı Kiram’ın hepsi gücü nisbetinde Muhacirlere ve Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e bir şeyler verdiğinde Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha) fakirlikten dolayı bir şey veremedi ve oğlu Enes’i Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e getirerek ona hizmet etmesi için bıraktı.
Böylece küçük Enesçik hicretin başında 10 yaşında olduğu halde mahlukatın efendisine hizmet etme şerefine erişmiş ve Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in vefatına kadar 10 sene bu görevine devam etmiştir.”
İbni Sa’d’ın rivayet ettiğine göre Enes (Radiyallahu Anh) daha 12 yaşında olduğu halde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e hizmet için onunla birlikte Bedir Savaşı’na çıktı. Meğazi yazarları küçük yaşta olmasından ve bizzat savaşmadığından dolayı onu Bedir ashabından saymamışlardır. O gün Enes, ordunun malzelerinin bulunduğu yerde kaldı. Sonra sırasıyla Uhud, Hendek, Beni Kureyza, Beni Mustalik ve Hayber harplerine, Mekke ve Taif’in fethine katıldı.
Buhari, Musa bin Enes’ten, Enes (Radiyallahu Anh)’ın Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile birlikte sekiz savaşa katıldığını rivayet etmektedir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den sonra Medine’de ikamet etti. Daha sonra çeşitli beldelerin fetihlerine katıldı. Osman ve Ali dönemlerindeki fitneleri önlemek için çaba sarfetti, önleme imkanı bulamayınca da bir kenara çekildi. En son Basra’ya yerleşti ve hayatının sonuna kadar orada ikamet etti.
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) Ensar’ın en çok mal ve evlat sahibi olanlarındandır. Bunun sebebi şudur:
Enes (Radiyallahu Anh) annesi ve teyzesi Ümmü Haram (Radiyallahu Anhuma) ile birlikte evlerinde bulunuyorken Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onları ziyaret etmişti. Kendisine ikram edilen yiyeceği, oruçlu olması sebebiyle geri çeviren Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) evin bir köşesinde nafile namaz kıldı ve ev halkına dua etti.
Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha):
“Ya Rasulallah! Benim bir hassacığım hizmetçim var, adı Enes. Onun için Allah’a dua ediversen” deyince Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) dünya ve ahiretin hiçbir hayrını terk etmeksizin Enes’e dua etti ve duasını:
“Ey Allah’ım! Enes’i mal ve evlat ile rızıklandır ve ona verdiğin şeyleri bereketlendir” diye bitirdi.
Enes (Radiyallahu Anh) diyor ki:
“İşte bu dua sebebiyle ben malca Ensar’ın en zenginlerindenim. Kızım Ümeyye’nin bana söylediğine göre Haccac’ın Basra’ya geldiği tarihe kadar ki bu sene hicri 75 senesidir sulbi evladımdan yüz yirmi küsur kişi toprağa verilmiştir.
Buhari 1848, Müslim 2481/142, 143
Ebu’l-Aliye, Enes’in senede iki defa meyve veren bir bostanı vardı. Bu bostanda bir de Reyhan vardı ki ondan misk kokusu elde ederdi demektedir.
Tirmizi 4084
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’ı çok severdi ve ona:
“Ey oğulcuğum!” diye hitap ederdi.
Müslim 2151/31
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
“Yapmadığım bir şey için Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Bunu niçin yapmadın?’ demezdi.
Yaptığım bir şey için de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Bunu niçin böyle yaptın?’ demezdi.”
Müslim 2309/51
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Enes (Radiyallahu Anh) ile bazen:
“Ey iki kulaklı!” diyerek şakalaşırdı.
Tirmizi 4083
Enes (Radiyallahu Anh) küçük bir çocuk olduğu halde güvenilir bir sırdaş idi. Bu hususta kendisi şöyle demektedir:
“Allah’ın Nebisi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bana gizlice bir sır söyledi. Artık ben o sırrı hiç kimseye söylemedim. Andolsun ki onu benden annem Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha) sordu da ben bu sırrı ona da haber vermedim.”
Bunun üzerine annesi Enes’i, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in sırrını yaymaması hususunda tenbihlemiştir.
Müslim 2482/145, 146
Enes (Radiyallahu Anh) Ebu Bekir (Radiyallahu Anh) döneminde zekat amili olarak Bahreyn’e tayin edilmiş ve Osman (Radiyallahu Anh)’ın vefatına kadar bu göreve devam etmiştir. Hicri 69 yılında Basra’da vuku bulan, toplam iki yüz bin kişinin hayatına mal olan ve üç sene süren Carif Taunu’nda Enes (Radiyallahu Anh)’ın çocuk ve torunlarından 70 kişinin öldüğü rivayet edilmiştir.
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) ibadetlerine ehemmiyet gösterirdi. Onun namazı hakkında:
1) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh):
“Namazı, Ümmü Süleym’in oğlunun namazından daha çok Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in namazına benzeyen birini görmedim.”
Tabakat 7/120
2) Enes bin Sirin:
“Enes (Radiyallahu Anh) yolculukta da, ikamet halinde de insanların en güzel namaz kılanıydı.”
3) Sümame şöyle dedi:
“Enes (Radiyallahu Anh) namaz kılarken kıyamı çok uzatmasından dolayı ayakları kan dolardı.” Kendisinin hac için ihrama girdiğini görenler, gösterdiği titizlik nedeniyle ihramdan çıkıncaya kadar onunla konuşmadıklarını, onun sadece Allah’ın zikriyle meşgul olduğunu anlatmaktadırlar. Ömrünün son 12 senesinde artık oruç tutmaya güç getiremediği ve kaza edemeyeceğine de kanaat ettiği için her gün bir fakiri doyurur ve kendisi orucunu yerdi.
Buhari Talikan 4201
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber geçirdiği 10 senelik birliktelik kendisine çok şey öğretmişti. Bu sebeple Ashabı Kiram arasında en geniş ilmi olan ve en çok rivayet eden kimseler arasındadır. Rivayet ettiği hadis sayısı 2286 olup bunların 128’ini Buhari ve Müslim ittifaken, 80’ini Buhari ve 70’ini Müslim münferiden rivayet etmiştir.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in dışında Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ubeyy ibni Ka’b (Radiyallahu Anhum) gibi sahabilerden rivayette bulunmuştur. Kendisinden de başta oğulları özellikle Musa olmak üzere Hasan-ı Basri, Zühri, Katade, Sabit el-Bennani, Humeyd Tavil, Süleyman Teymi, Yahya bin Said el-Ensari ve emsallerinin içinde bulunduğu yaklaşık 100 kişi rivayette bulumuştur.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den rivayet ettiklerine özen gösterir ve hadisi bitirdiğinde:
“Yahut da Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in buyurduğu gibi” derdi.
İbni Mace 24
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’ın vefat tarihi hakkında birçok ihtilaf olmakla beraber hicri 93 yılında 103 yaşında olduğu halde vefat ettiği hakkında cumhuru ulema görüş belirtmiştir. Cabir bin Zeyd ile aynı hafta vefat ettikleri rivayet edilmiştir.
Enes (Radiyallahu Anh)’ın, ömrünün sonlarında:
“İki kıbleye doğru namaz kılanlardan benden başka kimse kalmadı” dediği sabittir.
Buhari 4188
Cenazesi götürülürken talebelerinin ellerinin üzerinde gitmiş, halkın yanaşmasına fırsat kalmamıştır. Ali bin el-Medini ve başkalarından Basra’da vefat eden sahabilerin en sonuncusu olduğu rivayet edilmiştir.
Enes (Radiyallahu Anh) vefat ettiğinde Mevriku’l-Aceli şöyle demiştir:
“Bugün ilmin yarısı gitti.”
İnsanlar:
–“Bu nasıl oluyor?” diye sorulduğunda ise:
–“Hevasına mağlup olan bir adam Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den rivayet edilen bir hadis hususunda bize muhalefet ettiğinde:
–“Gel, onu bizzat kendisinden duyana gidelim” derdik diye cevap verdi.
Mucemu’l-Kebir 1/250, Heysemi 9/325
Allah ondan razı olsun.
“İmam, fetva ehli, Kur’an öğreticisi, hadisçi, İslam’ın çokça bilgi aktaran bir ferdidir. Hicretten on yıl önce dünyaya geldiği sabit olmuştur. Künyesi Ebu Hamza olup Ensar’dan, Hazrec kabilesinden, Beni Neccar’dandır ve Medinelidir.
Ensarı Kiram’ın hepsi gücü nisbetinde Muhacirlere ve Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e bir şeyler verdiğinde Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha) fakirlikten dolayı bir şey veremedi ve oğlu Enes’i Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e getirerek ona hizmet etmesi için bıraktı.
Böylece küçük Enesçik hicretin başında 10 yaşında olduğu halde mahlukatın efendisine hizmet etme şerefine erişmiş ve Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in vefatına kadar 10 sene bu görevine devam etmiştir.”
İbni Sa’d’ın rivayet ettiğine göre Enes (Radiyallahu Anh) daha 12 yaşında olduğu halde Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e hizmet için onunla birlikte Bedir Savaşı’na çıktı. Meğazi yazarları küçük yaşta olmasından ve bizzat savaşmadığından dolayı onu Bedir ashabından saymamışlardır. O gün Enes, ordunun malzelerinin bulunduğu yerde kaldı. Sonra sırasıyla Uhud, Hendek, Beni Kureyza, Beni Mustalik ve Hayber harplerine, Mekke ve Taif’in fethine katıldı.
Buhari, Musa bin Enes’ten, Enes (Radiyallahu Anh)’ın Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile birlikte sekiz savaşa katıldığını rivayet etmektedir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den sonra Medine’de ikamet etti. Daha sonra çeşitli beldelerin fetihlerine katıldı. Osman ve Ali dönemlerindeki fitneleri önlemek için çaba sarfetti, önleme imkanı bulamayınca da bir kenara çekildi. En son Basra’ya yerleşti ve hayatının sonuna kadar orada ikamet etti.
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) Ensar’ın en çok mal ve evlat sahibi olanlarındandır. Bunun sebebi şudur:
Enes (Radiyallahu Anh) annesi ve teyzesi Ümmü Haram (Radiyallahu Anhuma) ile birlikte evlerinde bulunuyorken Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onları ziyaret etmişti. Kendisine ikram edilen yiyeceği, oruçlu olması sebebiyle geri çeviren Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) evin bir köşesinde nafile namaz kıldı ve ev halkına dua etti.
Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha):
“Ya Rasulallah! Benim bir hassacığım hizmetçim var, adı Enes. Onun için Allah’a dua ediversen” deyince Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) dünya ve ahiretin hiçbir hayrını terk etmeksizin Enes’e dua etti ve duasını:
“Ey Allah’ım! Enes’i mal ve evlat ile rızıklandır ve ona verdiğin şeyleri bereketlendir” diye bitirdi.
Enes (Radiyallahu Anh) diyor ki:
“İşte bu dua sebebiyle ben malca Ensar’ın en zenginlerindenim. Kızım Ümeyye’nin bana söylediğine göre Haccac’ın Basra’ya geldiği tarihe kadar ki bu sene hicri 75 senesidir sulbi evladımdan yüz yirmi küsur kişi toprağa verilmiştir.
Buhari 1848, Müslim 2481/142, 143
Ebu’l-Aliye, Enes’in senede iki defa meyve veren bir bostanı vardı. Bu bostanda bir de Reyhan vardı ki ondan misk kokusu elde ederdi demektedir.
Tirmizi 4084
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’ı çok severdi ve ona:
“Ey oğulcuğum!” diye hitap ederdi.
Müslim 2151/31
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
“Yapmadığım bir şey için Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Bunu niçin yapmadın?’ demezdi.
Yaptığım bir şey için de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Bunu niçin böyle yaptın?’ demezdi.”
Müslim 2309/51
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Enes (Radiyallahu Anh) ile bazen:
“Ey iki kulaklı!” diyerek şakalaşırdı.
Tirmizi 4083
Enes (Radiyallahu Anh) küçük bir çocuk olduğu halde güvenilir bir sırdaş idi. Bu hususta kendisi şöyle demektedir:
“Allah’ın Nebisi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bana gizlice bir sır söyledi. Artık ben o sırrı hiç kimseye söylemedim. Andolsun ki onu benden annem Ümmü Süleym (Radiyallahu Anha) sordu da ben bu sırrı ona da haber vermedim.”
Bunun üzerine annesi Enes’i, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in sırrını yaymaması hususunda tenbihlemiştir.
Müslim 2482/145, 146
Enes (Radiyallahu Anh) Ebu Bekir (Radiyallahu Anh) döneminde zekat amili olarak Bahreyn’e tayin edilmiş ve Osman (Radiyallahu Anh)’ın vefatına kadar bu göreve devam etmiştir. Hicri 69 yılında Basra’da vuku bulan, toplam iki yüz bin kişinin hayatına mal olan ve üç sene süren Carif Taunu’nda Enes (Radiyallahu Anh)’ın çocuk ve torunlarından 70 kişinin öldüğü rivayet edilmiştir.
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) ibadetlerine ehemmiyet gösterirdi. Onun namazı hakkında:
1) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh):
“Namazı, Ümmü Süleym’in oğlunun namazından daha çok Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in namazına benzeyen birini görmedim.”
Tabakat 7/120
2) Enes bin Sirin:
“Enes (Radiyallahu Anh) yolculukta da, ikamet halinde de insanların en güzel namaz kılanıydı.”
3) Sümame şöyle dedi:
“Enes (Radiyallahu Anh) namaz kılarken kıyamı çok uzatmasından dolayı ayakları kan dolardı.” Kendisinin hac için ihrama girdiğini görenler, gösterdiği titizlik nedeniyle ihramdan çıkıncaya kadar onunla konuşmadıklarını, onun sadece Allah’ın zikriyle meşgul olduğunu anlatmaktadırlar. Ömrünün son 12 senesinde artık oruç tutmaya güç getiremediği ve kaza edemeyeceğine de kanaat ettiği için her gün bir fakiri doyurur ve kendisi orucunu yerdi.
Buhari Talikan 4201
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber geçirdiği 10 senelik birliktelik kendisine çok şey öğretmişti. Bu sebeple Ashabı Kiram arasında en geniş ilmi olan ve en çok rivayet eden kimseler arasındadır. Rivayet ettiği hadis sayısı 2286 olup bunların 128’ini Buhari ve Müslim ittifaken, 80’ini Buhari ve 70’ini Müslim münferiden rivayet etmiştir.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in dışında Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ubeyy ibni Ka’b (Radiyallahu Anhum) gibi sahabilerden rivayette bulunmuştur. Kendisinden de başta oğulları özellikle Musa olmak üzere Hasan-ı Basri, Zühri, Katade, Sabit el-Bennani, Humeyd Tavil, Süleyman Teymi, Yahya bin Said el-Ensari ve emsallerinin içinde bulunduğu yaklaşık 100 kişi rivayette bulumuştur.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den rivayet ettiklerine özen gösterir ve hadisi bitirdiğinde:
“Yahut da Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in buyurduğu gibi” derdi.
İbni Mace 24
Enes bin Malik (Radiyallahu Anh)’ın vefat tarihi hakkında birçok ihtilaf olmakla beraber hicri 93 yılında 103 yaşında olduğu halde vefat ettiği hakkında cumhuru ulema görüş belirtmiştir. Cabir bin Zeyd ile aynı hafta vefat ettikleri rivayet edilmiştir.
Enes (Radiyallahu Anh)’ın, ömrünün sonlarında:
“İki kıbleye doğru namaz kılanlardan benden başka kimse kalmadı” dediği sabittir.
Buhari 4188
Cenazesi götürülürken talebelerinin ellerinin üzerinde gitmiş, halkın yanaşmasına fırsat kalmamıştır. Ali bin el-Medini ve başkalarından Basra’da vefat eden sahabilerin en sonuncusu olduğu rivayet edilmiştir.
Enes (Radiyallahu Anh) vefat ettiğinde Mevriku’l-Aceli şöyle demiştir:
“Bugün ilmin yarısı gitti.”
İnsanlar:
–“Bu nasıl oluyor?” diye sorulduğunda ise:
–“Hevasına mağlup olan bir adam Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den rivayet edilen bir hadis hususunda bize muhalefet ettiğinde:
–“Gel, onu bizzat kendisinden duyana gidelim” derdik diye cevap verdi.
Mucemu’l-Kebir 1/250, Heysemi 9/325
Allah ondan razı olsun.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder