Pazartesi, Mayıs 16, 2011

BİZANS SİKKELERİ

BİZANS SİKKELERİ
sikkelerle ilgili her türlü döküman bilgi için ligi tıklayın
http://www.duasirlari.com/index.php?board=106.0

Kesintisiz uzun bir süre süren Bizans İmparatorluğu'nda darp edilen sikkeleri betimlemeler öncelikli olarak Hıristiyan inancını ve Roma devlet fikrini yansıtır. Nümizmatlar için Bizans dönemi para tarihi, o zamana değin Doğu ve Batı Roma'da (476'daki çöküşüne değin) geçerliliği olan eski Roma sikke sisteminin, hükümdarlığı zamanında köklü değişikliğe uğradığı İmparator I. Anastasios (hd. 491-518) ile başlar. İlk Bizans sikkeleri, Bizans imparatorlarının kendilerini varisleri saydıkları Roma'nın geç sikkelerine büyük ölçüde benzemektedir. Sikke tarihine genel bir bakış, altın sikke basmaya ilginin hiçbir zaman bu dönemdeki kadar fazla olmadığını göstermektedir. Ama, Bizans solidus'larının ağırlıkları Roma sikkelerininkiyle aynı kalmakla birlikte sikke yüzeylerinde bir takım değişiklikler görülmeye başlar. Örneğin Roma imparatorlarının ön yüzlerindeki profil betimlemelerin yerini, Bizans sikkelerinde cepheden betimlemeler almıştır. Sikkelerin üslubu da giderek gitgide değişir. Kent tanrıçası, at üstünde imparator ya da tutsak betimlemeli Geç Roma dönemi sikkelerinin arka yüzlerindeki tiplerin yerini de solidus'lar üzerinde uzun haçlı, ayakta Victoria(Nike), semissis'ler üstünde de kalkanlı ve haçlı, oturan Victoria almıştır. Büyük miktarda darp edilen bir başka altı sikke tremissis'tir. Bu sikkenin erken örneklerinin arka yüzünde, ellerinde çelenk ve haçlı küre bulanan ayakta Victoria betimlenmiştir. Daha geç örneklerin arka yüzlerindeyse yalnızca çelenk içinde bir haç ya da yazı bulunur. Semissis'ler ve tremissis'lerin MS 7.yy sonuna değin imparatorların profilden betimlemelerini korumaları ilginçtir. Tremissis, o zaman Avrupada ticarette kullanılan en önemli paraydı ve Kavimler Göçü sonunda kurulan birçok devletin çeşitli sikkeleri için örnek olmuştu.
Bizans İmparatorluğu'nun geç dönemlerinde, 10.yy.ın sonundan başlayarak nomisma ya da nomismata diye adlandırılmış olan solidus'ların önce biçimi, daha sonraları da ayarları değişmiştir. İlk önceleri daha ince ve daha genişken 11.yy.ın başlangıcından itibaren çukurluğu giderek artan içbükey çanak biçiminde darp edilmişlerdir. Bu yüzden bunlara skyphate'ler de denmiştir. Giderek altınla gümüş o kadar fazla karıştırılmıştır ki, altın sikkeler elektron sikke haline gelmiştir. Bunun nedenleri imparatorluğun artan ekonomik sıkıntılarında, Selçuklular'la, Güneyde İtalya ve Sicilya'daki Normanlar'la yapılan savaşlarda, nihayet Haçlılar'la olan anlaşmazlıklarında aranabilir. Histamenon nomisma diye adlandırılan altın sikke, hemen hemen gümüşten bir sikkeye dönüştükten sonra 1092'de İmparator I. Aleksios Kemnenos döneminde, yine altından darp edilen hyperperon adında yeni bir tiple değiştirilmiştir.
Altın sikkelerin kapsamlı darplarıyla karşılaştırılırsa Bizans'ın gümüş sikke darp çok mütevazıdır. Bunların en önemlisi I. Justinianos döneminde 12 tanesinin ancak bir solidus'u karşıladığında miliareion'du. Bu sikke zaman içinde giderek ağırlığından kaybetmiştir; büyük olasılıkla, 1000 tanesinin bir Roma-Bizans gümüş phund'una eşdeğer olması nedeniyle bu adı almıştır. 7.yy'dan 9.yy'a kadar dış biçim ve görünüşüyle İslami dirhemlerin üstüne tekrar darp edilmek suretiyle elde edilmiştir. Bir miliaresion üstünde betimlemesi tekrar görülen ilk hükümdar I. Romanos'tur. Büyük olasılıkla gümüş kıtlığı ve imparatorluğun müşkül durumda oluşu nedeniyle miliaresion 11.yy'da tedavülden kalkmıştır, bu gümüş sikkelerin yerini daha küçük, daha hafif gümüş sikkeler almıştır. I. Anastaios'tan Herakleios'a kadar yarım miliaresion olarak siliqua'lar tedavülde kalmıştır. Bu gümüş sikkelerin daha çok Batı Roma İmparatorluğu topraklarında kullanılan daha küçük birimlerine skrupel denmekteydi. Bir başka gümüş sikke olan beksagramon ise ilk olarak İmparator Herakleios döneminde tedavüle konulmuştur. İlk beksagramon 1/6 solidus'a eşdeğer olup 12 tanesi de bir solidus ediyordu. I. Anastaios'tan itibaren, bir önceki dönemin Roma etkili sikkelerinden belirgin bir şekilde farklı olan çok özel ve zengin bir Bizans bakır sikke darbı başlamıştır. Follis denen bu büyük sikkelerin en büyük birimi 40 nummion'du. Bunların yarım follis, deka, penta, follis'leri, ayrıca ender olarak 3 nummion 1 nummion gibi küçük birimleri de vardı.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder