LİKYA SİKKELERİ

 

LİKYA SİKKELERİ

DEFİNE--DEFİNECİLİK-DEFİNE İŞARETLERİ-DEFİNE İŞARET ÇÖZÜMLERİ-DEFİNE HARİTALARI-HAZİNELER-DEDEKTÖR-DEFİNE ARAMA ÇUBUKLARI YAPIMI-GPR-ALTIN-GÜMÜŞ-ELMAS-TILSIM-GİZEMLER-GÖMÜ-SİKKE-CİN-EŞKİYA BELGELERİ-MEZAR TÜRLERİ-HÖYÜK-TÜMÜLÜS-KAYA MEZARI-MEDENİYETLER-EFSANELER-DESTANLAR-BÜYÜ VE BÜYÜCÜLÜK-KEHANET-ÜNLÜ EŞKİYALAR-ARKEOLOJİ-TARİHTE PARA-TAKILAR-DOĞAL TAŞLAR-DARPHANE-MÜZELER HAKKINDA BİLGİLER-DİNİMİZ İSLAM-DEFİNE HABERLERİ-TÜRK DÜNYASI-MİTOLOJİ-HEYKEL-ANTİK MISIR-ANTİKA NÜMİZMATİK-TÜRKİYEDE ARKEOLOJİ-ANTİK BÖLGELER-ANTİK KENTLER-TARİH VE TARİHİN YARARLANDIĞI BİLİMLER-HORASAN-ÖLÇÜ VE AĞIRLIK BİRİMLERİ-ÖLÇME ALETLERİ-TARİHİ TİCARET YOLLARI-EBCED HESABI-İŞARET ÇÖZÜMLERİ-DEFİNE ARAMA YOLLARI-GİZEMLİ DEFİNERİ BULMA-HORASAN ÇÖZME-KAYA MEZARLARI- MEZAR-ROMA SİKKE-BİZANS SİKKE-GREEK SİKKE-TARİHİ ANTİK SİKKE VE PARALAR-ARKEOLOJİ VE DEFİNECİLİK ÜZERİNE HER TÜRLÜ BİLGİ DUA SIRLARINDA

Likya Sikkeleri

 

 

'Hanedanlik Dönemi'(yak. 510/500 - 360) 'Hanedanlik Dönemi' ne (yak. M. Ö. 510 - 360) ait Likya sikkeleri bugünkü bilgiler isiginda kabaca dört grup altinda toplanmaktadir (J. Zahle, Achaemenid Influences in Lycia (Coinage, Sculpture, Architectur! e). Evidence for Political Changes during the 5th Century B. C., Achaemenid History VI: Asia Minor and Egypt: Old Cultures in a New Empire, H. Sancisi-Weerdenburg/Amélie Kuhrt (Ed.), Leiden 1991). A Grubu (yak. M. Ö. 510/500 - 480/470) Tipler: Önyüz: Yaban domuzu, daya (yaban domuzu protomu), Arkayüz: cesitli tiplerdeki Incusum. Bu sikkeler hemen hemen hic yazi tasimamaktadirlar. Eger yazi mevcutsa da bu sadece bir Likya harfini icermektedir. Bu gruba ait sikkelerin sirkulasyonu tüm Likya bölgesinde gerceklesmis gibi görünmektedir. Bunlar belirli bir sikke agirlik sistemine göre basilmislardir. (Zahle: 'mittlerer Standard' 'orta agirlik sistemi').  B Grubu (yak. M. Ö. 480/470 - 425/400) Tipler: Zengin sayida önyüz! ve arkayüz motifleri ve bünler arasinda tanri tasvirleri. font> B Grubu sikkeleri, cogunlukla bastiran kisinin ve/veya kentin adini tasiyan yazilara sahiptirler. Bugüne dek ne bu grup ne de baska bir grup icinde, iki hanedan ya da iki kent tarafindan birlikte bastirilmis bir sikkeye rastlanmamistir. B Grubunun basilmaya baslamasindan hemen sonra Likya sikke agirlik sistemi, genel olarak iki farkli bölgesel sisteme ayrilmistir: Dogu ve Orta Likya Bölgesi'nde, A Grubuna yakin olan Agir agirlik sistemi ve Ksanthos vadisi ve geriye kalan Bati Likya'da, hem Attika-Euboia Drahmi sistemine hem de Pers Siglos sistemine yakinlasan Hafif agirlik sistemi.

 

Yaklasik M.Ö. 5. y.y.žn ikinci yaržsžnda Orta Likya bölgesinde yasamžs olan Hanedan Sppñtaza'nžn 'ag&a! mp;#158;r agžrlžk sisteminde' basilmis bir stateri. Bu sikkeAvşar tepesinde yapžlan bir sondaj sžrasžnda bulunmustur. Ön yüzünde olasžlžkla, daha sonra Athena ile identifize edilen tanržça Malija'nžn basž tasvir edilmistir. Önce atribüt olarak bir baykusa sahipken, daha sonra Athena'nin kendi tasviri ile degis tokus edilmistir. (kismen C grubunun kaynaklandžgž tasvir). Özenle islenmis saç tuvaleti ve agžr küpeler özellikle dikkat çekici. Arka yüzde Tetraskeliesin Likya'nžn ulusal sembolü olarak tanimlanabilecegi özel bir biçimi görülmektedir. Sikke üzerinde hanedanžn ve aynž zamanda da bastžran kisinin adi olan SPPÑTA(ZA) harfleri yer almaktadžr. 9, 72 g Museum Antalya. SNG v. Aulock 4163 - 4165.

 

C Grubu (yak. M. Ö. 430/420 - 370/360) Önyüz: genellikle Attika migferli Athena basi, Arkayüz: genelde figürlü tasvirler, bunlarin icinde pek cogu portre karakteri tasimaktadir (bastiran kisiye ait?) Tüm C Grubu Hafif agirlik sisteminde basildigi icin kapali bir grup olarak Bati Likya'ya dahil oldugu kabul edilebilir. Sikkeler sik olarak bastiran kisinin ya da bastiran kentin adini tasimaktadirlar. D Grubu (yak. M. Ö. 400 - 370/360 v. Chr.) Önyüz: Bastiran kisinin portresi (?! ) ya da aslan tasviri (boga güresinde, Protom veya bas derisi olarak), Arkayüz: Figür tasviri ve/veya Triskeles, sonuncu genellikle bir önyüz-aslan bas derisi ile baglantili olarak.  D Grubu baskilarinin hepsi Agir agirlik sistemine dahil olduklari icin Orta- veya Dogu Likya Bölgesi'nden cikmaktadirlar. Bu sikkeler de sik olarak bastiran kisinin ya da bastiran kentin adini tasimaktadirlar. Bu Grubun baski kalitesi bazen sanatsal acidan yüksek bir düzey göstermektedir. (bak. örn. SNG v. Aulock 4202 - 4253).

 

Hanedan Mithrapata'ya ait Diobol (Kücük gümüs sikke, yaklasik bir zanaatkarin günlük ücreti). Bu kücük sikke Aslan/Triskeles tiplerini betimliyor. Ön! yüzde 'Hanedanlar' tarafindan önyüz betimlerinde sevile n bir motif olan aslan bas derisinin cepheden görünümü kullanilmis. Ayni sikkenin arkayüzü: Ana motiv olarak Triskeles kullanilmis. Ayrica sikkenin büyük olasilikla Yunus Baliginin sikkeler üzerinde ana motif olarak görüldügü Orta Likya Bölgesi'nden ciktigina isaret eden Yunus Baligi simgesi yan motif olarak islenmis. Korunmus olan yazi kesin Mithrapata adinin bas tarafina ait olan Likce M I T H R harflerinden olusuyor. Bin sikke olasilikla Avsar Tepesinde bülünan yerlesimle özdeslenebilecek Zagaba Kentinde bastirilmistir. 1, 38 g Özel kolleksiyon; bak. Stater SNG v. Aulock 4241

 
 
 

M. Ö. 360 yillarinda Likya Hanedanlik sikkeleri emisyonu kesilmektedir. Bunun nedeni belki de bu hanedanlarin büyük satrap ayaklanmasinda kaybedenler safinda bulunmus olmalari ve dolayisiyla hükümranliklarini yitirmeleridir. Sadece bir Yunan kolonisi olan ve Claudius tarafindan Likya'da bir vilayet merkezi kurulmasindan önce her zaman özel bir statüsü olan Phaselis kesintisiz olarak sikke basmaya devam etmistir. Hellenistik Dönem'de Phaselis Hellenistik  Devletlerinin normal sikke basma programina uymustur. Burada tasvir edilmis olan Attika sistemindeki Tetradrahminin önyüzünde Büyük Iskender'in yüz cizgilerini tasiyan Herakles basi, arkayüzünde tahtta oturan, asa ve kartal tutan Zeus Lykaios tasvir edilmistir. Ayni zamanda Yunanca ALEXANDROY ve PH(aseleiton) yazilari yer bulunmaktadir. Yazidaki IB harfleri sik! kenin 221/20 yilindan sonra ortaya ciktigini göstermektedir ve bu sikke M. Ö. 210/9 yilina tarihlenmektedir. 15, 59 g Özel kolleksiyon; bak. Heipp-Tamer Nr. 237

 
 

Likya Birliginin bagimsiz sikke baskilari (M. Ö. 168 - M. S. 43 ) Roma'lilar 3. Makedonya savasindan sonra, M. Ö. 188 deki Apamea Barisi'ndan beri Rodos hakimiyetinde bulunan Likya'ya bagimsizligini veriyorlar. Polislerin üst düzeyinde bir birim olan Likya Birligi, her Polis kendi sikke basma haklarini korurken, gümüs ve bronz sikkelerde standart bir görünüm ortaya cikarmistir. Sikkeler bu dönemde tip olarak Rodos Drahmisi'ne uym! aktadirlar; dogal olarak Rodos'a özgü Helios basinin yerini, Apollon veya Artemis basi, Rodos gül motifinin yerini ise bir Kithara veya yay ve okluk tasviri almistir.  Tipler: Önyüz: Apollon veya Artemis basi (ayrica tek tük de olsa Roma imparatorlarina adanmis özel baskilar); Arkayüz: genellikle Kithara, sikca baska kücük tasvirlerle birlikte; Yazi LYKION ve basan polisin kisaltma seklinde adi. Likya Kenti Kyaneai'dan M. Ö. 167 ile M. S. 2. yy. sonlarina uzanan bir Drahmi (Troxell: Periyod II, Seri 1). Önyüzde Likya'nin en sevilen erkek tanrisi olan Apollon'un basi defne celengi ile tasvir edilmis. Omuzlari arkasinda bir yay ve okluk görülüyor. Sikkenin arka yüzündeTanri'nin diger atribütü olan Kithara Rodos drahmilerinde oldugu gibi bir Quadratum incusum icinde betimlenmis. Bu genelde Likya Birligi s! ikkelerinin, eskiden kesin sevilmeyen Rodos'lularin baski sistemine di ger bir paralelligi olarak karsimiza cikmaktadir. Yazi olarak LYKION ve KY(ANEITON) kelimeleri kullanilmistir. LYKION Kyaneai'nin Likya Birligi'ne üyeligini, KY ise baski yerini belirtmektedir. 2, 68 g Paris; Troxell 8.3

 
 

Likya Birligi'nin Augustus onuruna Roma Denar sisteminde basilmis bir drahmisi (Troxell: Periyod IV). Princepin basi (Önyüz) LY(KION) harflerinin arasinda tasvir edilmis. Arkayüz iki Kithara arasinda yer alan bir Kerykeion tasviri ile baski yeri olan Tlos Kenti'ne isaret eden TLO ve Tlos'un bagli oldugu yönetim merkezi Kragos'un kisaltmasi KR harflerini tasimaktadir. 3, 51 g London; BMC Lycia 1935; Tro! xell 114.2

 
 

Gordian III. ve Tranquillina Dönemleri'nde Likya Sikkeleri ( M. S. 242 - 244) Yirmi Likya kenti (aralarinda ilginc olarak Xanthos, Pinara und Telmessos bulunmuyor) ikiyüz yillik bir aradan sonra, Gordian III'ün (M. S. 238 - 244) yönetimi altinda yeniden bronz sikke basmaya basliyorlar. Bugüne kadar, daha sonra Gordian'in halefi Philippus Arabs hakimiyetinde kaybedilen bu baski izni icin yeterli bir aciklama bulunamamistir.  Tipler: Önyüz: Gordian ya da esi Tranquillina büstü; Arkayüz: Genelde ba! skiyi yapan kentle iliskili olarak tasvir edilen tanri betimleri. Bu tipe karakteristik bir örnek: Myra'dan bronz bir sikke. Önyüz: Gordian büstü, Arkayüz: Myra'da bir kült merkezine sahip olan Artemis Eleuthera'nin tasviri. Burada kült heykeli bir agac üzerinde görülmektedir ve iki yilan yardimiyla, -acikca tanrica ait olan- agaci baltalariyla kesmek isteyen iki erkek figürünü uzaklastirmaya calismaktadir (bununla ilgili bak. Gec Antik Vita Nicolai Sionitai'da yer alan episod cap.(Bölüm) 16 da üzerinde bir demonun yasadigi bir selvi agacindan bahsedilmektedir.